1-Նահապետ Քուչակը (հայերեն ՝ Նահապետ Քուչակ) (մահ. 1592 թ.) Հայ միջնադարյան բանաստեղծ էր, համարվում էր առաջին աշուղներից մեկը: Նա առավել հայտնի է իր հայրեններով, «չորս տողերով երկտողեր ՝ մեկ համահունչ թեմայով»: Քուչակը, հավանաբար, ծնվել է Վան քաղաքի մոտ գտնվող Խարակոնիս գյուղում: Հետագայում նա ամուսնացավ Թանգիաթուն անունով կնոջ հետ: Բանաստեղծն իր ամբողջ կյանքը ապրել է Վանա լճի մոտակայքում մինչև իր մահը 1592 թվականին: Քուչակը թաղվել է Խարակոնիսի Սուրբ Թեոդորոս եկեղեցու գերեզմանատանը, և նրա գերեզմանը դարձել է ուխտատեղի: Քուչակը գրել է հայրենիք երգերի հայերեն ոճ, որը բաղկացած է քառյակներից, որոնցում յուրաքանչյուր տող ունի տասնհինգ վանկ և կեսարյանով բաժանված է յոթ և ութ վանկերի: Նա հայկական ոտանավորի այս հնագույն ձևը հասցրեց իր գագաթնակետին: Նրա սիրահարների մեծ մասը մտահոգված է սիրով `երկրային և զերծ դոգմաներից: Բայց բանաստեղծը տեսավ մարդկանց տառապանքներն ու սոցիալական անհավասարությունը, տրտմեց հայ աքսորյալների համար («թափառաշրջիկների էիրենները») և փիլիսոփայորեն դիտարկեց մարդկանց իրադարձություններն ու ճակատագրերը («մեդիտացիայի օդեր»): Իր էությամբ դեմոկրատական և հումանիստական, կողմնորոշման մեջ հակաֆեոդալական, Քուչակի պոեզիան մարտահրավեր էր միջնադարյան դոգմատիզմին: Հետագա բանաստեղծների կողմից, Քուչակի հայրենները գնահատվել են որպես իսկական քնարականության և անհատական մեծ ստեղծագործության ստեղծագործություններ:
2-
3- 1-Ես ան հաւերուն էի,
որ գետինըն կուտ չուտէի.
Թըռչ’ի երկինօքն երթ’ի,
թէ սիրոյ ակնատ չընկնէի.
Ակնատն ի ծովուն միջին՝
էր լարած’ւ ես չգիտէի.
Ամէն հաւ ոտօքն ընկնէր,
ես ոտօքս ու թեւս աւելի:
2-Երբ որ ես պըզտիկ էի,
կանչէին ինձ ոսկի տղայ.
Մեծցա, սիրու տէր եղայ,
երեսիս գոյնըն կու գընայ.
-Մանկտի՛ք, ձեր արեւն ասեմ,
որ սիրուն՝ քարըն չի դիմնայ.
Սիրուն՝ քար ւ’երկաթ պիտի,
պողպատէ դըռնակն ի վերայ:
Անի Աբրահամեան 